فروشگاه موبایل رحیمی

یادداشتی از یک متخصص قلب و عروق

اگر کسی دچار تنگی نفس و سرفه‌های شبانه است و با خوابیدن این سرفه‌ها بیشتر می‌شود و با نشستن و یا ایستادن این سرفه‌ها بهتر می‌شود، حتما باید به لحاظ قلبی مورد معاینه قرار بگیرد

محمد حسین نجفی، متخصص قلب و عروق با حضور در برنامه «طبیب» با اشاره به اینکه هیچ معجون ویژه‌ای وجود ندارد که بتواند عمر افراد را بی‌انتها و طولانی کند، اظهار کرد: اما برخی از کارها می‌تواند از گرفتگی رگ‌ها جلوگیری کرده و کیفیت زندگی انسان‌ها را بالا ببرد، اما آنچه تا امروز مشاهده شده این است که برخی از مواد غذایی می‌توانند قلب را مورد تهدید قرار دهند؛ از جمله استفاده از ترکیبات پر کالری، فست‌فودها، نمک و گوشت قرمز که می‌توانند عمر افراد را کوتاه کند و باعث گرفتگی عروق بدن از مغز و قلب تا اندام تحتانی شود.

وی ادامه داد: اما برخی از مواد هم هستند که می‌توانند عمر را طولانی کند که یکی از آنها استفاده از سبزیجات و یا رژیم مدیترانه‌ای و ماهی است که برخی از علت‌هایی که ژاپنی‌ها عمر طولانی‌تری دارند همین است.

این متخصص قلب و عروق همچنین تصریح کرد: ورزش منظم روزانه هم حتی در افرادی که نارسایی قلبی دارند و یا قلب‌شان را عمل کردند می‌تواند باعث طولانی‌تر شدن عمر شود، اما منظور ورزش‌های سبک و هوازی است، اساسا هر فردی که تا قبل از سن ۳۵ ساله‌ای فعالیتی نداشته برای انجام ورزش باید حتما از نظر قلبی مورد معاینه قرار بگیرد و تست ورزش انجام دهد.

نجفی با اشاره به اینکه حداقل ۴۵ دقیقه ورزش متعادل و هوازی مثل پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری در روز می‌تواند باعث شود تا فرد دچار گرفتگی عروق و تصلب شرائین نشود، یادآور شد: اما ورزش سنگین حتی در حد کوهنوردی هم برای همه مناسب نیست و اتفاقا گرفتگی عروق قلبی در میان کوهنوردان حرفه‌ای بیشتر است و حتی توصیه می‌کنیم که کوهنوردان حتما معاینات قلبی را سالیانه انجام دهند.

وی با اشاره به اینکه در طبابت هر افراط و تفریطی می‌تواند فرد را دچار مشکل کند، عنوان کرد: من بیمار داشتم که بر اثر افراط در استفاده از نعناع و یا پونه خشک کوهی دچار نارسایی کبد شده است، در واقع برخی از همین موادی که به نظر ساده و بدون ضرر به نظر می‌رسند هم می‌توانند در اثر افراط در مصرف مشکل‌ساز شوند.

این فوق تخصص آنژیوپلاسی در ادامه تأکید کرد: گاهی شاهد هستیم که در باور عمومی از برخی از مواد غذایی مثل هل، کاکائوی تلخ و یا فلفل به عنوان بازکننده عروق نام برده می‌شود، اما باید بدانیم که هنوز چنین ترکیبی وجود ندارد که بتوان به صورت رسمی آن را تجویز کرد و گاهی بر اثر افراط در استفاده از همین مواد چه بسا آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بدن وارد می‌شود.

نجفی همچنین در خصوص نشانه‌های اصلی نارسایی قلبی، گفت: اگر کسی دچار تنگی نفس و سرفه‌های شبانه است و با خوابیدن این سرفه‌ها بیشتر می‌شود و با نشستن و یا ایستادن این سرفه‌ها بهتر می‌شود، حتما باید به لحاظ قلبی مورد معاینه قرار بگیرد و علت آن است که خونی که در پاست در موقع خوابیدن به قلب هدایت شده و قلب توان پمپاژ کردن این خون را ندارد؛ خون در ریه‌ها جمع می‌شود و با تنگی نفس و سرفه شبانه خودش را نشان می‌دهند.

این متخصص قلب با تشریح نخستین نشانه‌های اولیه نارسایی قلبی، تأکید کرد: تنگی نفس و سرفه‌های شبانه‌ای که با خوابیدن بیشتر و با نشستن و یا ایستادن بهتر می‌شود و همچنین مشاهده ورم در پا و یا صورت نشانه‌های نارسایی قلبی هستند.

وی اضافه کرد: حتی ممکن است افراد از ورم کردن پا و یا صورت شکایت داشته باشند که این هم ممکن است به دلیل نارسایی قلبی باشد.

نجفی تأکید کرد: یگ گروه از افرادی که کاندید دریافت واکسن هستند بیماران قلبی‌اند، چون اگر این افراد دچار آنفولانزا شوند خطر شدت یافتن یبماری و عارضه‌دار شدن در آنها بیشتر است.

بیماری‌های قلبی طیف وسیعی از بیماری‌ها هستند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• بیماری‌های عروق خونی مانند بیماری عروق کرونر (انسداد عروق)
• مشکلات ریتم قلب (آریتمی)
• نقایص مادرزادی قلب
• بیماری دریچه قلب
• بیماری عضله قلب
• عفونت‌های قلبی

علائم بیماری‌های قلبی

علائم بیماری قلبی به نوع بیماری قلبی بستگی دارد. در این بخش از مقاله علائم بیماری‌های قلبی به تفکیک بیماری بیان شده است:

علائم بیماری‌های قلبی ناشی گرفتگی رگ‌های خونی

تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها که به تصلب شرایین نیز معروف است می‌تواند به عروق خونی و عضله قلب آسیب برساند. تجمع چربی باعث باریک یا مسدود شدن رگ‌های خونی شده که درنهایت پیامدهایی نظیر درد قفسه سینه (آنژین صدری) و سکته قلبی را به دنبال دارد. علائم بیماری عروق کرونر ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد. به‌عنوان مثال، درد قفسه سینه بیشتر در مردان بروز می‌کند اما در زنان علائم و نشانه‌های دیگری مانند تنگی نفس، حالت تهوع و خستگی مفرط دیده می‌شود. علائم و نشانه‌های بیماری‌های عروق کرونر (گرفتی عروق) شامل موارد زیر است:

• درد قفسه سینه، فشار و گرفتگی در قفسه سینه (آنژین صدری)
• تنگی نفس
• درد، بی‌حسی، ضعف یا سردی پاها یا دست‌ها
• درد در گردن، فک، گلو، قسمت فوقانی شکم یا پشت

گاهی علائم تا زمان بروز حمله قلبی ظاهر نمی‌شوند و نمی‌توان سکته قلبی را زودتر تشخیص داد. البته می‌توان با انجام آزمایشات چکاپ منظم (ازجمله آزمایش CPK) و دوره‌ای انواع بیماری‌های قلبی را در همان مراحل اولیه تشخیص داد.

علائم بیماری‌های قلبی ناشی از آریتمی قلب

در چنین بیماری‌هایی ضربان قلب ممکن است خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم باشد. علائم و نشانه‌های آریتمی قلبی شامل موارد زیر باشد:

• احساس فشار در قفسه سینه
• ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
• ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
• درد یا ناراحتی قفسه سینه
• تنگی نفس
• سبکی سر و سرگیجه
• غش و از حال رفتن

علائم بیماری قلبی ناشی از نقایص مادرزادی

این نوع نقایص قلبی از بدو تولد وجود دارند. علائم و نشانه‌های نقص قلبی در کودکان شامل موارد زیر است:

• رنگ پوست و ناخن متمایل به آبی کم‌رنگ (سیانوز)
• تورم در پاها، شکم یا نواحی اطراف چشم
• تنگی نفس در زمان تغذیه و وزن‌گیری ضعیف نوزاد

معمولاً نقایص مادرزادی که وخامت کمتری دارند تا اواخر دوران کودکی یا بزرگ‌سالی تشخیص داده نمی‌شود. علائم و نشانه‌های نقایص مادرزادی قلب که تهدیدکننده زندگی نیستند عبارت‌اند از:

• تنگی نفس در حین ورزش یا فعالیت سنگین
• خستگی سریع در حین ورزش یا فعالیت فیزیکی
• تورم در دست و پا

علائم بیماری قلبی ناشی از آسیب عضله قلبی (کاردیومیوپاتی)

در مراحل اولیه کاردیومیوپاتی، ممکن است هیچ علامتی بروز نکند اما با بدتر شدن وضعیت، ظاهر شدن علائم زیر محتمل است:

• تنگی نفس در حین فعالیت یا در حالت استراحت
• تورم دست و پا
• خستگی بیش‌ازحد معمول
• ضربان قلب نامنظم و تپش قلب
• سرگیجه، سبکی سر و غش

علائم بیماری قلبی ناشی از عفونت قلبی (اندوکاردیت)

اندوکاردیت عفونتی است که پوشش داخلی قلب و دریچه‌های قلب (اندوکارد) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم و نشانه‌های عفونت قلب شامل موارد زیر است:

• تب
• تنگی نفس
• ضعف و خستگی
• تورم در پا و یا شکم
• تغییرات در ریتم قلب
• سرفه خشک یا مداوم
• بثورات پوستی و لکه‌های غیرطبیعی

علائم بیماری قلبی ناشی از مشکلات دریچه قلب

قلب چهار دریچه دارد. چهار دریچه قلب با باز شدن منظم خود جریان خون را به‌درستی در قلب به حرکت درمی‌آورند. برای درست کار کردن، دریچه باید تا انتها بازشده و محکم هم بسته شوند تا نشتی و نارسایی نداشته باشند. انواع دریچه قلب عبارت‌اند از:

• سه‌لتی
• دریچه میترال
• ریوی
• دریچه آئورت

عوامل بسیاری می‌توانند به دریچه‌های قلب آسیب برسانند و منجر به باریک شدن، نشت یا بسته شدن نامناسب (پرولپس) آن‌ها شوند. بسته به اینکه کدام دریچه به‌درستی کار نمی‌کند، علائم و نشانه‌های بیماری دریچه‌ای قلب عبارت‌اند از:

• خستگی
• تنگی نفس
• ضربان قلب نامنظم
• دست و پای متورم شده
• درد قفسه سینه
• غش و از حال رفتن

به گفته‌ی وب‌سایت mayoclinic اگر علائم و نشانه‌های بیماری قلبی را در خود احساس کردید، به پزشک قلب و عروق مراجعه کنید:

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• غش کردن و از حال رفتن

درمان بیماری‌های قلبی در صورت تشخیص زودهنگام بسیار آسان‌تر خواهد بود، بنابراین بهتر است در خصوص آزمایشات چکاپ قلبی با پزشک خود مشورت کنید.

علت ابتلا به بیماری‌های قلبی چیست؟

علت بیماری‌های قلبی به نوع بیماری بستگی دارد. طیف مختلفی از بیماری قلبی وجود دارد. برای درک علت بیماری‌های قلبی، در ابتدا لازم است درک کلی از نحوه عملکرد قلب داشته باشید. قلب یک اندام عضلانی به‌اندازه یک مشت است که در مرکز قفسه سینه متمایل به چپ قرار دارد و همانند یک پمپ عمل می‌کند. قلب به دو قسمت راست و چپ تقسیم می‌شود.

• سمت راست قلب شامل دهلیز و بطن راست است و خون را از طریق شریان‌ها جمع‌آوری کرده و به ریه‌ها پمپاژ می‌کند
• به خون واردشده به ریه‌ها اکسیژن تزریق و دی‌اکسید کربن آن گرفته می‌شود
• سپس خون غنی از اکسیژن وارد سمت چپ قلب، یعنی دهلیز و بطن چپ می‌شود
• در نهایت قسمت چپ قلب خون را به داخل بزرگ‌ترین شریان بدن (آئورت) پمپ می‌کند تا اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌های سراسر بدن منتقل گردد.

ضربان قلب

قلب در یک چرخه دائمی منقبض و آزاد می‌شود. در طول انقباض (سیستول)، بطن‌های قلب محکم فشرده می‌شوند و خون را به رگ‌های ریوی و آئورتی پمپ می‌کنند. در طی ریلکسیشن (دیاستول)، بطن‌ها پر از خون می‌شوند. این خون از محفظه‌های فوقانی یعنی دهلیز چپ و راست وارد قلب می‌شود.

سیستم الکتریکی قلب

سیستم الکتریکی عامل تپش قلب است و در واقع کار برق‌رسانی به این پمپ طبیعی را بر عهده دارد. سیگنال‌های الکتریکی از دهلیز راست شروع می‌شوند و از طریق مسیرهای اختصاصی به بطن‌ها می‌رسند. این سیستم، ضربان قلب را در یک ریتم هماهنگ و طبیعی نگه می‌دارد و جریان خون طبیعی را طول سالیان برقرار می‌کند.

علت بیماری عروق کرونر (انسداد عروق)

تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها (آترواسکلروز- تصلب شرایین) شایع‌ترین علت بیماری عروق کرونر است. سبک زندگی ناسالم مانند رژیم غذایی نامناسب، ورزش نکردن، اضافه‌وزن و سیگار کشیدن می‌تواند منجر به تصلب شرایین شود.

علت بیماری آریتمی قلب

• بیماری عروق کرونر
• دیابت
• مصرف مواد مخدر
• مصرف الکل یا مصرف بیش‌ازحد کافئین
• نقایص مادرزادی قلب
• فشار خون بالا
• سیگار کشیدن
• عوارض جانبی بعضی از داروها، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی
• اختلالات دریچه‌ای قلب

در افراد سالم با قلب طبیعی، آریتمی بدون محرک بیرونی به‌ندرت رخ می‌دهد مگر اینکه عواملی همچون شوک الکتریکی یا استفاده از مواد مخدر در کار باشد. اما در افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند سیگنال‌های الکتریکی ممکن است در برهه‌ای از زمان کارکرد اولیه خود را ازدست‌داده و بی‌نظمی‌های آریتمی رخ دهد.

علت نقاص مادرزادی قلب

نقایص مادرزادی در زمان بارداری شکل می‌گیرند و در بدو تولد قابل‌تشخیص خواهند بود. این نوع نقایص قلبی معمولاً در جریان تکامل قلب یعنی حدود یک ماه پس از لقاح ایجاد می‌شوند. بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای، عوارض جانبی بعضی داروها و نقایص ژنتیکی در ایجاد نقص قلبی نقش دارند.

علت بیماری کاردیومیوپاتی قلبی

علت کاردیومیوپاتی، ضخیم شدن یا بزرگ شدن عضله قلب است و به انواع مختلف تقسیم‌بندی می‌شود:

کاردیومیوپاتی متسع

شایع‌ترین نوع کاردیومیوپاتی است که باعث انبساط غیرطبیعی بطن چپ می‌شود. کاردیومیوپاتی متسع ممکن است به دلیل کاهش جریان خون به قلب پس از سکته قلبی، انواع عفونت‌ها، سموم و داروهای خاص ازجمله داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان ایجاد شود. امکان ارثی بودن این بیماری نیز وجود دارد.

کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک

این نوع معمولاً از طریق ارثی منتقل می‌شود. همچنین ممکن است با افزایش سن و ابتلا به فشار خون نیز ایجاد شود.

علت ابتلا به عفونت قلبی

عفونت‌هایی مانند اندوکاردیت، زمانی ایجاد می‌شوند که میکروب‌ها به عضله قلب راه پیدا می‌کنند. شایع‌ترین علل بیماری‌های عفونی قلبی عبارت‌اند از:

• باکتری‌ها
• ویروس‌ها
• انگل‌ها

علت بیماری دریچه‌ای قلب

عوامل بسیاری در بروز بیماری دریچه‌ای قلب تأثیر دارند. همچنین امکان مادرزادی بودن آن نیز وجود دارد یا ممکن است در اثر شرایط زیر ایجاد شده باشد:

• تب روماتیسمی
• انواع عفونت‌های قلبی (اندوکاردیت عفونی)
• اختلالات بافت همبند

عوامل خطر در ابتلا به بیماری‌های قلبی

با شناخت ریسک‌فاکتورهای بیماری قلبی می‌توانید به پیشگیری از حمله‌های قلبی کمک کنید. برخی از این ریسک‌فاکتورها عبارت‌اند از:

• سن: افزایش سن خطر آسیب‌دیدگی عروق نظیر گرفتگی، ضعیف شدن جداره و ضخیم شدن عضله قلب را افزایش می‌دهد
• جنسیت: مردان عموماً بیشتر از زنان در معرض خطر بیماری‌های قلبی قرار دارند
• سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی خطر دچار شدن به بیماری عروق کرونر را افزایش می‌دهد. اگر والدین در سنین پایین به بیماری قلبی مبتلا شده باشند (قبل از ۵۵ سالگی) این همبستگی قوی‌تر خواهد بود
• سیگار کشیدن: نیکوتین موجود در سیگار رگ‌های خونی را سفت کرده و مونوکسید کربن نیز به پوشش داخلی آن‌ها آسیب می‌زند. چنین تغییراتی باعث مستعد شدن فرد به تصلب شرایین می‌شود. حملات قلبی در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری است
• رژیم غذایی نامناسب: رژیم غذایی سرشار از چربی، نمک، قند و کلسترول در بروز بیماری‌های قلبی تأثیر مخربی دارد
• فشار خون بالا: فشار خون کنترل‌نشده می‌تواند منجر به سفت و ضخیم شدن شریان‌های بدن شود. چنین تغییراتی باعث باریک و غیرقابل انعطاف‌شدن عروق شده و فرد مستعد به سکته قلبی می‌شود
• سطح کلسترول بالا: سطوح بالای کلسترول خون می‌تواند خطر تشکیل رسوب چربی و تصلب شرایین را افزایش دهد
• دیابت: دیابت خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد
• چاقی: اضافه وزن و شاخص توده بدنی (BMI) بالا به‌طور معمول به‌عنوان یکی از عوامل خطر بیماری‌های قلبی محسوب می‌شود
• عدم تحرک: نبود ورزش در برنامه روزانه با بسیاری از انواع بیماری‌های قلبی در ارتباط است
• استرس: استرس و اضطراب مزمن از عوامل مخرب و آسیب‌زننده به شریان‌های قلبی هستند
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: اگر دندان‌ها و لثه‌ها دچار عفونت شوند، میکروب‌ها می‌توانند پس از ورود به جریان خون، به قلب راه یافته و باعث اندوکاردیت شوند

عوارض بیماری‌های قلبی چیست؟

نارسایی قلبی

یکی از شایع‌ترین عوارض بیماری‌های قلبی، نارسایی قلبی است و زمانی رخ می‌دهد که قلب نتواند خون کافی برای رفع نیازهای بدن پمپاژ کند. نارسایی قلبی می‌تواند ناشی از نقایص مادرزادی، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری دریچه‌ای قلب، عفونت قلبی یا کاردیومیوپاتی باشد.

حمله قلبی

لخته خونی که جریان خون به قلب را مسدود می‌کند باعث حمله قلبی و آسیب به عضله قلب می‌شود.

سکته مغزی

عوامل خطری که منجر به بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند، می‌توانند منجر به سکته مغزی نیز شوند. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که شریان‌های مغز باریک و یا مسدود ‌شوند به‌طوری‌که خون بسیار کمی به مغز برسد.

آنوریسم

یک عارضه جدی که ممکن است در هر اندامی از بدن رخ دهد. آنوریسم یک برآمدگی در دیواره رگ است و اگر پاره شود فرد را با خونریزی داخلی جدی مواجه می‌کند.

بیماری‌های شریانی محیطی

وقتی فردی به بیماری شریان محیطی مبتلا می‌شود، اندام‌های او به‌خصوص پا جریان خون کافی دریافت نمی‌کند و باعث ایجاد علائم نظیر درد در هنگام راه رفتن می‌شود.

ایست قلبی

ایست قلبی یعنی از دست رفتن ناگهانی و غیرمنتظره عملکرد قلب، تنفس و هوشیاری که اغلب به دلیل آریتمی ایجاد می‌شود.

تشخیص بیماری‌های قلبی

به منظور تشخیص بیماری‌های قلبی در ابتدا یک معاینه بالینی توسط پزشک انجام می‌شود و سپس سوالاتی در خصوص سابقه درمانی از فرد پرسیده می‌شود. آزمایشاتی که برای تشخیص بیماری قلبی تجویز می‌شوند بستگی به علائم و تشخیص پزشک دارد. رایج‌ترین آزمایش‌هایی که برای تشخیص بیماری‌های قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر است:

• الکتروکاردیوگرام (ECG): در آزمایش الکتروکاردیوگرام سیگنال‌های الکتریکی قلب ثبت می‌شود. با این کار می‌توان ریتم‌های غیرطبیعی قلب را تشخیص داد
• مانیتورینگ هولتر: هولتر یک دستگاه الکتروکاردیوگرام قابل‌حمل است که برای ثبت مداوم ریتم قلب، معمولاً بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت مورد استفاده قرار می‌گیرد
• اکوکاردیوگرام: در این آزمایش غیرتهاجمی از امواج صوتی برای تولید تصاویر دقیق از ساختار قلب استفاده می‌شود
• تست استرس (تست ورزش): در این آزمایش پارامترهایی مانند ضربان قلب و فشار خون برای بررسی عملکرد قلب در حین فعالیت ورزشی، ارزیابی می‌شود
• کاتتریزاسیون قلبی: در روش کاتتریزاسیون یک لوله کوتاه در ورید یا شریان کشاله ران یا بازو قرار داده می‌شود. با استفاده از تصاویر اشعه ایکس ظاهرشده بر روی مانیتور، پزشک کاتتر را با دقت از داخل رگ عبور می‌دهد تا زمانی که به قلب برسد و گرفتگی عروق آشکار شود
• سی‌تی اسکن (CT): در سی تی اسکن قلب، روی یک تخت در داخل یک دستگاه تصویربرداری دراز می‌کشید. یک دستگاه اشعه ایکس در داخل دستگاه در اطراف بدن شما می‌چرخد ​​و تصاویری از قلب و قفسه سینه ثبت می‌کند
• ام‌آر‌آی قلبی (MRI): در این روش از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تولیدشده برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب استفاده می‌شود